تنظیم پیچ
استعاره‌ای جدید در مطالعاتِ تکامل
گاه علت لرزش ماشین لباسشویی تنظیم نبودن یکی از پیچ‌هایِ پایه‌ی آن است که با نیم‌دور پیچاندن آن در جهت درست، لرزش ماشین قطع می‌شود. دراین‌صورت کلیت کارکرد دستگاه با نیم‌دور پیچاندن یک پیچِ آن [پیچی که در خارج از بدنه‌ی ماشین است و به نظر نقشی حاشیه‌ای در کلیت کارکرد ماشین دارد] تغییری اساسی می‌کند. اگر هیچ اطلاعی از نحوهی کارکرد ماشین لباسشویی نداشته باشیم تقریباً بسیار نامحتمل است که اختلاف دو وضعیت را، به نیم‌دور پیچیده‌شدن پیچی در خارج دستگاه نسبت دهیم. حالا وضعیتی را در نظر بگیریم که تغییر در آن پیچ ناممکن باشد یا از تنظیم نبودن آن آگاه نباشیم. دراین‌صورت به‌عنوان مهندس ممکن است اقدامات دیگری به قصد تنظیم دستگاه انجام دهیم: مثلاً فنرها یا وزنه‌هایی را درون ماشین تعبیه کنیم؛ دور موتور را به نحوی متناسب با شرایط جدید تنظیم کنیم؛ یا میزان و نحوهی قراردادن لباس‌های درون ماشین را تغییر دهیم. گاهی نیز ممکن است مسئله‌ی لرزش ماشین را با ترکیبی از همه‌ی این تغییرات حل کنیم.
فرض کنید مهندسی هستید که پس از ایجاد تغییراتی جلوی لرزش دستگاه را گرفته‌اید. در این مرحله اگر امکان تغییر در آن پیچ پایه فراهم شود، یا متوجه شوید که از ابتدا می‌توانسته‌اید مانع لرزش ماشین شوید و پیچ پایه را «تنظیم» کنید چه رخ می‌دهد؟ این بار و پس انجام آن تغییرات اصلاحی، ممکن است با آن نیم‌دور پیچاندن پیچ، نه تنها مسئله‌ای حل نشود بلکه حتی ماشینی که از لرزش افتاده و «تنظیم» کار می‌کند، مجدد در هنگام کار به لرزش بیفتد.
چه بسا تغییر در نحوهی حرکت انسان با شامپانزه نیز با چنین تغییر کوچکی آغاز شده باشد. چنین نگاهی به تکامل را نویسندگان مقاله‌ای که در نشریه‌ی “زیست‌شناسی روز” منتشر شده، تکامل از راه «تنظیم پیچ» می‌نامند. (البته مثال بالا در مقاله نیست و باتوجه به استعاره‌ی «تنظیم پیچ» عرضه شد.)
چنین پدیده‌ای را می‌توان در حرکت جانوران نیز مشاهده کرد. در مقاله به دو نوع حرکت در مارهای زنگی اشاره می‌شود. بدن مار به آرامی و با صدای کم حرکت می‌کند اما دُم مار حرکات بسیار سریعی دارد. در این پژوهش مشخص شد که این دو نوع حرکت به پروتئینی در نرون‌های حرکتی مار مربوط است که با یک دستکاری کوچک در آن در ناحیه‌ی دُم مار می‌توان حرکات دم مار را کُند کرد و به‌عکس با دستکاری آن در بدن مار می‌توان حرکات بدن مار را بسیار سرعت بخشید. اگر به‌جای دستکاری پژوهشگران، این تغییر بسیار کوچک را در طبیعت شاهد بودیم ممکن بود مارهای زنگی‌ای با سرعت حرکت بسیار بالا می‌داشتیم. احتمالاً متناظر با این قابلیت جدید عضلاتِ بدن مار نیز تغییر کرده و نوع غذاهایی که تا به حال در رژیم غذایی مار نبود به رژیم غذایی او افزوده می‌شد و شاهد تغییراتی در دستگاه گوارش نیز مار می‌شدیم. پس از مدتی نیز گونه‌زایی رخ می‌داد.
نویسندگان مقاله مدعی‌اند این یافته، راه تازه‌ای به چگونگی حرکات جانوران در درخت حیات می‌گشاید. گاهی به جای تغییرات ژنتیکی بزرگ کافی است نحوهی بیان یک ژن تغییر کند: بیشتر یا کمتر بیان شود، و/یا در فرایند رشد زودتر یا دیرتر بیان شود، و/یا در زمانی کوتاه‌تر یا بلندتر بیان شود. همین تغییرات کوچک می‌تواند نقش آن پیچ تنظیمی را بازی کند و کلیت ارگانیسم را تحت‌تأثیر قرار دهد.
به‌نظر می‌رسد چنین تغییرات کوچکی در تکامل فیزیکی انسان رخ داده باشد. به‌علاوه از مسیر هم‌تکاملی ژن/فرهنگ، تغییراتی بسیار کوچک، تحولات بسیار بزرگی در تکامل گونه‌ی انسان انجام داده باشد.
نقش تنظیم پیچ در تکامل اجتماعی
چنین تغییرات کوچکی در سطح اجتماعی می‌تواند مسیر تحولات اجتماعی را یکسره تغییر دهد. گاهی تغییر در یک قانون، تغییر در یک سنت فکری، یا تغییراتی کوچک در نوع تکنولوژی‌ها یا معرفی یک تکنولوژی جدید می‌تواند هنجارها و عادات رفتاری مردم یک جامعه را شدیداً تغییر دهد. چنین نگاهی به تکامل نوید می‌دهد که برای اصلاحات بزرگ نیازمند تغییر همزمان در تمامی جنبه‌های زندگی نیستیم. کافی است پیچ تنظیم به‌درستی حرکت داده شود: پیرو آن به نحوی خودْ تنظیم‌کننده تمامی دیگر تغییرات انجام می‌شوند.