آموزش مهارت‌های تفکر نقادانه

یادگیری تفکر نقاد را می‌توان یكی از مهم‌ترین مهارت‌هایی در نظر گرفت که کودکان امروزی برای آینده‌شان به آن نیاز خواهند داشت. در دنیایی که به‌سرعت در حال تغییر است، بدیهی است كه کودکان باید مجهز به مهارت‌هایی شوند تا بتوانند زندگی كم مخاطره‌تری را برای خود رقم بزنند. آنان باید بتوانند اطلاعات را معنا کنند، تجزیه و تحلیل کنند، مقایسه کنند، تناقض‌های آن را پیدا کنند، استنتاج کنند و مهارت‌های تفکر درجه بالاتری ایجاد کنند.
برای مجهز‌كردن كودك به مهارت‌های تفکر نقاد یكی از بهنرین روش‌ها، توجه به تعاملات و موقعیت‌های ایجاد شده در زندگی روزمره است. برخلافِ نظر برخی والدین كه فكر می‌کنند فرآیند تفكر فقط و فقط از درگاه كلاس و تدریسِ كلاسیك و مدرسه و آموزشگاه است و حتماً كودك باید پشت میز بنشیند و معلم آن را آموزش دهد، آموزش تفكر نقاد می‌تواند از تعاملات و فعالیت‌های زندگی‌مان آغاز شود منوط بر اینكه والدین یا مربیان، آموزش دیده باشند یعنی بدانند كه فضای نقادانه فكر كردن به چه معناست. نقد چیست و در كجا و به چه شكل باید انجام شود و فرآیند ورود به گفت‌وگوی نقادانه چیست.
كتاب «آموزش تفكر نقاد، مقدمه‌ای برای كودكان 9 تا 12 سال» مبتنی بر موضوعات روزمره است. موضوعاتی پیرامون محیط‌زیست، بازی و سرگرمی، رفتارهای اجتماعی و شهروندی، آموزش، روابط دوستی، موضوعات و تصمیماتِ خانوادگی، مشكلاتِ مدرسه، تبلیغاتِ شبكه‌های اجتماعی و غیره كه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و ذهن كودك را درگیر تفكر برای پاسخ به‌چالش كند. یافتن تناقض‌ها، سؤال پرسیدن، تجزیه و تحلیل تبلیغات، پیشنهادهای جایگزین، تشخیص سوگیری‌ها، انتخاب‌های مبتنی بر شانس همه مواردی هستند كه در كتاب به آن‌ها پرداخته شده است. روند كار كتاب استفاده از متون كوتاه است كه پرسش‌ها یا ایده‌هایی پیرامون آن مطرح می‌شود، متون برای كودكان شفاف‌سازی شده و سپس آنان سؤالات، ایده‌ها و نظرات خود را تولید می‌کنند و در مورد دیدگاه‌های مختلفِ مطرح شده گفت‌وگو می‌كنند.
پرسش‌های مطرح شده در كل كتاب، در زمره سؤالات باز است یعنی پاسخ پرسش‌ها فقط به بله یا خیر ختم نمی‌شود. این پرسش‌ها به كودكان كمك می‌کند تا نقادانه فکر کنند: «چه ایده‌هایی دارید؟ فکر می‌کنید اینجا چه اتفاقی میافتد؟» «چرا اینطور فکر می‌کنید.» «به نظرتان در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟» «اگر شما بودید چه تصمیمی می‌گرفتید؟» «چرا فكر می‌كنید این كار بهتر است؟» «چگونه دوست خود را همراهی می‌كنید؟» «چرا فكر می‌كنید كمك شما برای او مفید است؟» در این روند كودكان تا حد امكان و دركشان از موضوع باید توضیح دهند، به نقطه‌نظرات هم گوش دهند و با ارائۀ دلیل و شواهد آن را تكمیل یا اصلاح كنند.

معرفی نویسندگان كتاب:

کاترین دیلامین درمان‌گرِ حوزۀ گفتار و زبان، در حال حاضر بازنشسته است. آخرین پست سازمانی او در یک مرکز بزرگ خدماتِ گفتار و زبان درمانی، مدیریت کودکانی با طیف وسیعی از نیازها و همچنین مدیریت بخشی از تیم پیشتاز برای ارزیابی اختلالات طیف اوتیسم بود. پس از بازنشستگی، او با یک روانشناس ارشد آموزشی کار کرد و در مدارسِ عادی و استثنایی در خصوص چگونگی حمایت از کودکان دارای مشکلات ارتباطی، راهنمای معلمان بود.
جیل اسپرینگ درمان‌گرِ حوزۀ گفتار و زبان، در حال حاضر بازنشسته است، او در زمینۀ اختلال گفتار و زبانِ کودکان و اختلال طیف اوتیسم تخصص دارد. قبل از بازنشستگی در ژانویه 2016، او مسئول هماهنگی خدمات پشتیبانی طرح ارتباطی آموزش‌و پرورش برای کودکان با مشکلات پیچیدۀ گفتاری، زبانی و ارتباطی بود.