ابطال نظریهای ۷۰ ساله در زیستشناسی تکاملی
مطابق نظریهی رایج و جاافتاده، که ۷۰ سال از عمر آن میگذرد و در عموم کتابهای درسی زیستشناسی که به این موضوع میپردازند نیز یافت میشود، از حدود ۸۰۰ تا ۶۵۰ میلیون سال پیش موجودات پرسلولی در اثر افزایش اکسیژن در سطح زمین شکل گرفتند و پس از چند میلیون سال در انفجار کامبرین گسترش یافتند.
اما پژوهشگران دانشگاه کپنهاگ در پژوهشی که در سه کشور عمان، کانادا و چین انجام دادهاند با عرضهی شواهد فسیلی و با آزمایشهای زمینشناختی نشان دادهاند که نه تنها در این دوران اکسیژن زمین افزایش نیافته بلکه حتی اندکی نیز کاهش یافته است!
این یعنی تمامی روایتهای گذشته که به این موضوع اختصاص دارند نیازمند بازبینی اساسیاند.
هرچند پژوهشگران این پروژه نظریهی بدیلی عرضه نکردهاند اما به مورد مشابهی اشاره میکنند که شاید مبنای روایتهای بعدی باشد. پژوهشگران سرطان و کسانی که بر روی سلولهای بنیادی کار میکنند نیز متوجه تاثیرات کمبود اکسیژن در برخی فرایندهای پایه در این حوزهها شدهاند.
سلولهای بنیادی در غلظتهای پایین اکسیژن، رشدی پایدار و آرام دارند و با افزایش بیش از حد اکسیژن رشد سریعی پیدا میکنند و در بدترین حالت، به شدت جهش مییابند و از بین میروند. بنابراین بعید نیست که کمبود اکسیژن در گذشتههای دور نیز چنین نقشی داشته و به پایداری رشد در موجودات پرسلولی کمک کرده است.
فیلسوفانی مانند پیرس و پوپر که بر خطاپذیری معرفت علمی تاکید دارند و معرفت بشر را همواره در مسیر بازبینی و اصلاح میدانند درست میگویند. رئالیسم خام را باید کنار نهاد. معرفتشناسی تکاملی ابزار مفهومی کارآمدتری در شرح آن چیزی است که در مرزهای علوم میگذرد.
برای مشاهدهی پژوهش دیگری که اخیرا توسط زمینشناسان انجام شد و به اصلاح یکی دیگر از نظریههای مرتبط با این موضوع در زیستشناسی تکاملی انجامید و نشان داد جانوران نه در زمانی حدود ۲۰۰ میلیون ساله، بلکه در زمان کوتاهی و در ابعاد یکی دو میلیون سال، به شکلی تقریبا یکباره بوجود آمدهاند اینجا را ببینید.