کدام اول بوده: مرغ یا تخم‌مرغ؟
ساختار ذهنی برخی افراد به گونه‌ای است که ابهام را برنمی‌تابد و خواهان مشخص شدن مرزهای پدیده‌ها است. در کسانی که گرایش راست افراطی دارند چنین پدیده‌ای بیشتر قابل ردیابی است و به همین دلیل نیز مشخص بودن مرز میان خودی از غیرخودی برای ایشان اهمیت بیشتری دارد. بنابراین می‌توان حدس زد که معمای مرغ و تخم‌مرغ و کاربست‌های استعاری آن (مثلا اینکه ایدئولوژی‌ها برآمده از ساختارهای ذهنی‌اند یا ایدئولوژی‌ها هستند که ساختارهای خاص ذهنی را شکل می‌دهند) نیز برای این افراد جدی‌تر مطرح شود. از جمله دلایل مخالفت راست‌گرایان با نظریه‌ی تکامل یکی این است که مرز گونه‌ها از منظر ایشان باید مشخص باشد در حالیکه در نگاه تکاملی چنین نیست.
جالب آنکه اکنون نظریه‌ی تکامل زیستی که معمولا به دلیل مبهم ساختن مرز گونه‌ها باعث آشفتگی خاطر این عده بود نور تازه‌ای بر معمای سنتی مرغ و تخم‌مرغ انداخته است، هرچند که بعید است بتواند راحتی خاطر ایشان را فراهم سازد.
مطابق باور رایجِ تکامل‌گرایان، نیاکان دور پرندگان، که البته هنوز پرنده نشده بودند، به هنگام خروج از دریاها و ورود به خشکی شروع به تخم‌گذاری کرده‌اند. مطابق این نظر سخت شدن تدریجی پوسته‌ی تخم‌ها محافظی برای خشک نشدن نطفه در خشکی بوده است. به این ترتیب ابتدا تخم‌ها بوده‌اند و طی میلیون‌ها سال بعد پرندگان از این نیاکان تخم‌گذار تکامل یافته‌اند. اما مطابق پژوهشی که نتایج آن چند روز پیش در ژورنال نیچر منتشر شده این خوانش رایج با شبهاتی مواجه شده.
مطابق این نظریه‌ی جدید، باید حالت سوم و بینابینی میان دوگانه‌ی زنده‌زایی (که در آن مراحل زیادی از رشد در بدن مادر انجام می‌شود و در نهایت با تولد زادگان موجوداتی نسبتا کامل از بدن مادر خارج می‌شوند) و تخم‌زایی (که در آن تقریبا تمامی مراحل رشد جنین در خارج از بدن مادر و در درون تخم انجام می‌شود) را نیز جدی گرفت: حالتی که در مارمولک‌ها و مارهای امروزین شایع است و در آن نوزادان در بدن مادر نگهداری می‌شوند و بسته به مساعد بودن شرایط محیطی آزاد می‌شوند.
پژوهش‌گران دانشگاه بریستول با همکاری پژوهش‌گران دانشگاه نانجینگ در چین با بررسی ۵۱ فسیل به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالا نیاکان مرغ‌ها تا زمانی طولانی از این راهبرد سوم بهره برده باشند. به عبارتی، ممکن است ابتدا پرندگانی که از این راهبرد سوم، که «نگهداری طولانی‌مدت جنین» خوانده می‌شود، بهره برده‌اند تکامل یافته باشند و از زمانی به بعد پرندگانی که نیاکان مرغ‌های امروزی بوده‌اند شروع به تخم‌گذاری کرده باشند. به عبارتی پیشینه‌ی پرندگان طولانی‌تر از قدمت شروع تخم‌گذاری است. بنابراین شاید با قدری تسامح بشود گفت اول مرغ‌ها بوده‌اند و بعد تخم‌مرغ‌ها. دقیق‌تر آنکه بگوییم ابتدا پرندگانی با راهبرد «نگهداری طولانی‌مدت جنین» بوده‌اند که از جایی به بعد شروع به تخم‌گذاری کرده‌اند و مرغ‌های امروزی از این تبار هستند.
البته می‌توان حدس زد که این پاسخ به دلیل آنکه دقیقا زمان آغازینی را برای تخم‌گذاری مشخص نمی‌کند نیز نمی‌تواند افرادی را که به لحاظ ساختار ذهنی خواهان کشیدن مرزهای دقیق هستند راضی کند.
آدرس مقاله:
Jiang, B., He, Y., Elsler, A. et al. Extended embryo retention and viviparty in the first amniotes. Nat Ecol Evol (2023).