آیا پول باعث افزایش شادکامی و رضایت از زندگی می‌شود؟ پاسخ اکثر افراد به این پرسش مثبت است و این موضوع غالباً بدیهی می‌نماید، زیرا در زندگی روزمره مشاهده می‌شود که ثروتمندان اغلب زندگی بهتر و بی‌دغدغه‌تری دارند و راحت‌تر می‌توانند نیازهای خود را برآورده کنند. در مقابل، فقرا و افراد کم‌درآمد معمولاً از محرومیت و مشکلات مختلف رنج می‌برند و ذهنشان همیشه درگیر این است که زندگی‌شان را چگونه بگذرانند. اما اندیشمندان و فیلسوفان از مدت‌ها پیش، و حتی از دوران باستان، تأکید می‌کرده‌اند که پول و مادیات تنها راه خوشبختی نیست و با پول نمی‌توان شادکامی خرید. پژوهشگران نیز از سال‌ها پیش با انجام تحقیقات مختلف درصدد تعیین نقش پول و درآمد در خوشبختی و شادکامی انسان‌ها بوده‌اند. در گزارش پیشِ رو، به یکی از تحقیقات جدید در این زمینه اشاره می‌شود.
پژوهشگرانی از کالج وُرتن (Wharton) و دانشگاه پرینستن (Princeton)، با تطبیق نتایج متناقضی که از پژوهش‌های قبلی حاصل شده است، نتیجه گرفتند که برای اکثر مردم ارتباط ثابتی بین درآمد بیشتر و شادکامی بیشتر وجود دارد، اما برای یک اقلیت ناراضی افزایش درآمد فقط تا مرحله‌ای خاص باعث افزایش شادکامی می‌شود و پس از آن مرحله میزان شادکامی با افزایش درآمد ثابت می‌ماند.
آیا با پول می‌توان شادکامی خرید؟ اگرچه این پرسشْ بسیار ساده به نظر می‌رسد، تحقیقات قبلی به یافته‌های متناقضی رسیده بودند که باعث تردید در پاسخ به این پرسش می‌شد. پژوهشی که محققان دانشگاه پرینستن در سال 2010 انجام دادند نشان می‌داد که شادکامی روزمره به‌موازات افزایش درآمد سالانه افزایش می‌یابد، اما وقتی درآمد سالانه از 75هزار دلار بیشتر می‌شد، میزان شادکامی دیگر افزایش نمی‌یافت و ثابت می‌ماند. در مقابل، تحقیقی که در سال 2021 در دانشگاه پنسیلوانیا (Pennsylvania) انجام شد نشان می‌دهد که در درآمدهای بالاتر از 75هزار دلار نیز شادکامی به‌موازات افزایش درآمد همچنان افزایش می‌یابد و نشانه‌ای از تثبیت شادکامی در درآمدهای بالا وجود ندارد.
محققانی که این دو پژوهش را انجام داده بودند تصمیم گرفتند تا بین یافته‌های متناقض این پژوهش‌ها سازگاری ایجاد کنند و به این منظور به پژوهشگرانی دیگر به‌عنوان داور متوسل شدند. این محققان نتایج کار خود را در مقاله‌ای جدید در مجموعة مقالات آکادمی ملی علوم منتشر کردند و نشان دادند که، به‌طور متوسط، درآمدهای بالاتر با سطوح فزایندة شادکامی ارتباط دارد. بااین‌حال، بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که این رابطه گاهی پیچیده‌تر است، چنان‌که در چارچوب آن روند کلی، همواره گروهی ناراضی در هر گروه درآمدی وجود دارد که شادکامی آن به‌موازات افزایش درآمد سالانه تا صدهزار دلار به‌طور مستمر افزایش می‌یابد، اما بالاتر از آن رقم شادکامیِ این گروه‌ها دیگر افزایش نمی‌یابد و ثابت می‌ماند.
به گفتة نویسندگان این مقاله، «به بیان ساده، این نشان می‌دهد که برای اکثر مردم درآمدهای بیشتر با شادکامی بیشتر همراه است. اما در اینجا استثنایی وجود دارد، یعنی افرادی که از نظر مالی مرفه اما ناراضی‌اند. برای مثال، اگر شما ثروت زیادی دارید اما احساس بدبختی می‌کنید، پولِ بیشتر کمکی به شما نمی‌کند. برای بقیة مردم، پولِ بیشتر کم‌وبیش با شادکامی بالاتر ارتباط دارد.»
نویسندگان مقاله به این مفهوم آخر اشاره و خاطرنشان می‌کنند که رابطة بهزیستی هیجانی و درآمد رابطه‌ای یکسان نیست. به گفتة آن‌ها، این عملکرد برای افرادی با سطوح مختلفِ بهزیستی هیجانی متفاوت است. به‌طور خاص، برای گروهی که کمترین میزان شادکامی را دارد، شادکامی به‌موازات افزایش درآمد تا صدهزار دلار افزایش می‌یابد، و سپس از افزایش درآمد تأثیری نمی‌پذیرد (یعنی، ثابت می‌ماند). برای کسانی که در محدودة متوسطِ بهزیستی هیجانی قرار دارند، شادکامی به‌صورت خطی برحسب درآمد افزایش می‌یابد، و برای گروهی که بیشترین میزان شادکامی را دارد، این ارتباط عملاً به بالای صدهزار دلار نیز تعمیم می‌یابد (و حتی شاید شدیدتر شود).
بدین‌ترتیب، نویسندگان این مقاله فرضیة جدیدی را مطرح می‌کنند که طبق آن، در بین جمعیت هر جامعه‌ای، هم اکثریتی شاد وجود دارد و هم اقلیتی ناراضی. وضعیت برای گروه اول چنان است که با افزایش درآمد میزان شادکامی نیز افزایش می‌یابد. اما در گروه دوم، شادکامی به‌موازات افزایش درآمد ارتقا می‌یابد اما فقط تا آستانة درآمدیِ معینی، و پس از آن شادکامی دیگر افزایش پیدا نمی‌کند.
از نظر این پژوهشگران، این یافته‌ها پیامدهایی در دنیای واقعی دارد. برای مثال، این موضوع می‌تواند در تعیین نرخ مالیات یا نحوة پرداخت حقوق کارمندان تأثیر داشته باشد. این موضوع برای خود افراد نیز اهمیت خواهد داشت، زیرا آن‌ها مثلاً مشاغلی را در طول زندگی‌شان برمی‌گزینند یا کسب درآمد بیشتر را با سایر اولویت‌های زندگی‌شان مقایسه می‌کنند. این محققان در پایان اضافه می‌کنند که، برای بهزیستی هیجانی، پول همه‌چیز نیست و در واقع پول فقط یکی از عوامل تعیین‌کنندة شادکامی است. به گفتة این پژوهشگران، «پول کلید شادکامی نیست، اما احتمالاً تا حدی می‌تواند به شادکامی کمک کند.»
این گزارش ترجمة خلاصه‌ای از منبع زیر است:
Michele, W. B. (2023). Does Money Buy Happiness? Here’s What the Research Says. Retrieved October 13, 2023, from http://B2n.ir/u59282
