زیبایی جانوران

دنیای جانوران پر از نقش و رنگ است و بسیاری از آنها از دید رنگی لازم برای دیدن این نقش‌ها و رنگ‌ها برخوردارند. جانوران به این وسیله چه پیامی به همدیگر می‌رسانند و این پیام چه کارکردی در زندگی اجتماعی آنها دارد؟ آیا جانوران می‌توانند آنچه انسان زیبایی می‌نامد را درک کنند؟ اصطلاح زیبایی امروز به ندرت در توصیف علمی پدیده‌های زنده به کار می‌رود، اما تردیدی نیست که رنگ‌ها، نقش‌ها، الگوها و آوازهای جانوران از نظر ما انسان‌ها از جنس همان زیبایی‌هایی هستند که در آثار هنری می‌بینیم. دست کم چارلز داروین که در این مورد تردیدی نداشت. از نظر او رنگ‌ها و زیورهای جانوران از نظر خودشان همانقدر جذاب و دلپذیرند که برای ما هستند و کاربردشان در فرایند انتخاب جنسی است که در پسند جفت نقش دارد و هدفش بر خلاف انتخاب طبیعی، نه بقا بلکه موفقیت تولیدمثلی است.

اما چگونگی شکل‌گیری این الگوهای بصری در جانداران موضوع رشته علمی نوظهوری است که گاه زیست‌زیباشناسی نامیده می‌شود و هدفش بررسی خاستگاه‌های تکاملی در انسان و جانوران دیگر است. اما این رشته نوپا و دانش ما درباره چگونگی تشکیل الگوهای رنگی در جانوران به طرز عجیبی محدود است، زیرا پژوهش درباره این ویژگی‌ها که تجملات غیرضروری به شمار می‌آمدند، تاکنون اولویت چندانی نداشت. نویسنده این کتاب که برنده جایزه نوبل است، توضیح می‌دهد که رنگ‌ها و نقش‌های جانوران چگونه پدید می‌آیند. تا اندازه‌ای در نتیجه پژوهش‌های او درباره گورخرماهی است که اکنون می‌دانیم سازوکارهای ژنتیکی مولکولی چگونه به تولید رنگ و نقش در پوست جانور می‌انجامد.

هم علاقه‌مندان به هنر و هم علاقه‌مندان به زیست‌شناسی از خواندن این کتاب لذت خواهند برد.